((حال بدان که اقصر قوسى از دائره ماره به اقطاب اربعه در میان دو منطقه معدل النهار و منطقه البروج یا میان دو قطب ایشان افتد آن را ((میل کلى )) گویند درازاى میول جزئیه اى که این دو منطقه را است )). (درس ۹).
((مقدار میل کلى ((یعنى نهایت ، دورى منطقه از معدل ) اکنون ۲۳ درجه و ۲۵ دقیقه و حدود ۵۰ ثانیه است (ً۵۰ ۲۵ْ۲۳) و آن رو به انتقاص است . و مقدار انتقاص میل کلى در هر سال شمسى به تقریب نصف ثانیه فلکى است ، و به تحقیق ۴۶۸/۰ ثانیه )) (درس ۹).
یکى از نکات قابل توجه در مقام آن است که حضرت مولى فرمودند: من از کار قدما در یافتن مقدار انتقاص میل کلى در حیرتم که اینها چگونه و با چه آلاتى بدین دقت به آن پى بردند، با اینکه سیل ها آمده و زلزله ها آمده و همه آثار و کتابها و آلات را از بین برده ، با این حال آنان چه آلات دقیقى داشتند که بدین مقدار، آن هم در هر سال شمسى نصف ثانیه فلکى که تازه شصت ثانیه اش یک دقیقه فلکى و شصت دقیقه اش یک درجه فلکى شود، پى برده اند. چه عجب امروزى ها هم با همه پیشرفتهاى در صنعت و آلات خاص . همان فرمایش قدما در مقدار انتقاص را تاءیید کردند و امضا نمودند.
پس میل کلى قرار ندارد که دائما در تناقص است بدین وجه که دائره معدل النهار یعنى استواى سماوى ثابت است و دایره منطقه البروج که دائره شمسیه اش نیز نامند، بدان نزدیک مى شود که در نتیجه تمام سیارات و تمام ثوابت اعم از کهکشان و غیر آن و خلاصه همه اجرام علوى با ثبات نظم و نضد خاصى که دارند هر سال ۴۶۸/. ثانیه بسوى جنوب در حرکتند
منبع:شرح دفتر دل