یکى از موازین محکم و مسائل متین حکمت متعالیه این است که علم و عمل انسان سازند . هر چند که به حسب ظاهر، عمل حرکت است، نماز مى خوانیم حرکت است، طواف مى کنیم حرکت است، جهاد مى کنیم حرکت است، همه کارهاى ما حرکت است ولکن در دل این حرکت برکت است و آن برکت ملکه و قدرت و منه است.
اگر اعمال صالح باشند آن ملکات فضائل اخلاقى خواهند شد و اگر طالح باشند رذائل اخلاقى خواهند بود.

غرض اینست که از این اعمال و حرکات، آن ملکات حاصل مى شوند و آن ملکات انسان سازند و انسان یعنى همین که اینطور خود را ساخته است.
همچنانکه به مدرسه رفته اید و قلم در دست گرفته اید تا کم کم از حرکتها امروز دانا و خوانا و نویسا شده اید، همچنین از همه اعمال خودمان که حرکات اند داریم خودمان را مى سازیم باطن و سر و لب آنها همان ملکات انسان ساز است.

منبع: مجموعه مقالات