کد ثبت علمی:۸۸۶-۶۱۰-۳۴۹۰۴۰۴۰۱۷-۲۱۲۵

روز رمزی از ظهور است

چنانکه روز رمزى از ظهور است   ظهور است هر کجا مصباح نور است
شب قدر اندر این نشاءه نمودى   بود از لیله القدر صعودى
چو ظلى روز اینجا روزها را است   که یوم الله ، یوم القدر اینجا است

یوم ظرف ظهور اشیا را گویند، و لیله القدر زمانى در نشاءه عنصرى به اختلاف آفاق مختلف است و آن را بحسب این نشاءه عنصرى ، زمانى ، افراد متشابه و متماثل در یک سال و یا در یک ماه بوده باشد؛ مثلا در یک ماه مبارک رمضان به حسب اختلاف آفاق ، در یکى از آفاق شرقیه ، مثلا هند، شبى بیست و سوم ماه مبارک رمضان باشد، که به حسب روایات اهل بیت عصمت و طهارت لیله القدر است ، و حال اینکه شب قبل آن در یکى از آفاق غریبه آن مثلا ایران ، شب بیست و سوم ماه مبارک بوده است ، که در آفاق ایران رویت هلال ماه مبارک یک شب قبل از هند به وقوع پیوسته است ، که هر دو شب لیله القدر است و به حسب آفاق متعدد است به تعدد ظلى و زمانى . چنانکه هر یک از انواع عالم ماده و مدت را وجود متفرد عقلانى است که به اذن الله مدیر و مدبر افراد متکثر عنصرى نوع خود است و همه آنها را در حضانت خود دارد؛ و در شرع مقدس از آن تعبیر به ملک موکل شده است ؛ له معقبات من بین یدیه و من خلفه یحفظونه من امر الله .
(انسان و قرآن )
پس بدان هر مرتبه نازل نظام هستى مثال و آئینه آن مرتبه عالى آن است ؛ و هر صغیر و کبیر از خزانه اش ، به وفق اقتضاى هر عالم ، بدون تجافى تنزل نموده است تا به نشاءه شهادت مطلقه رسیده است . یدبر الامر من السماء الى الارض ثم یعرج الیه فى یوم کان مقداره الف سنه مما تعدون و لیله القدر و یوم الله را هم بر این منوال بدان ؛ فتدبر، و یوم ها و لیالى در عالم مثال و عالم عقل نسبت به یوم و لیل این نشاءه یوم الله و لیله القدر محسوب مى شوند.
در امر رابع از بیان مفاد سوره انا انزلناه فى القدر در رشحات البحار ص ۲۰ آمده است :
الامر الرابع لا نابى عن زمانیه ، لیله القدر التى ذکرت فى الاخبار و حملها على الزمان و ذلک لان السلوک فذلک باعتبار ما وقع فیه احترامها الشارع و جعل احترامها فى عهده الامه ، حتى یتوجهوا الى المولى و عشقوا اللقاء و تشرفوا له .
غرض آن است که لیله القدر زمانى به جهت ظرف بودنش محترم شمرده شده است و لذا اگر براى ولى از اولیاء الله یا پیغمبرى از پیغمبران حالت فناء و لقاء پیدا شده آن زمان لیله القدر است و شارع مقدس ‍ آن زمان را محترم شمرده و احیاى آن لیالى را مستحب دانسته و آثار کثیره بر احیاى آن لیالى مترتب نموده و ترغیب مردم بر احیاى آن لیالى کرده که شاید مردم متنبه شوند و عقب انبیاء و اولیاء حرکت کنند تا آنکه بهره از آن مقام شامخ که مقام قرب به حضرت احدیت است نصیب آنها شود.
بیت بعدى به منزله شرح و تفسیر انفسى ابیات قبلى است و بیان لیله القدر صعودى است و آن این است خود انسان لیله القدر و یوم الله بشود.

منبع:جلد دوم شرح دفتر دل-شارح:استاد صمدی آملی