امام صادق علیه السلام در اثار علامه حسن زاده ۲۸

امام صادق علیه السلام در اثار علامه حسن زاده

کد ثبت علمی:۲۹۵-۶۱۰-۳۴۹۰۴۰۴۰۱۷-۱۵۴۳

دین عقل و برهان

حکایتى را که نقل مى کنیم در قصص العلماء مرحوم تنکابتى آمده است که مرحوم ملا آقا دربندى ، به زیارت ثامن الحجج علیه السلام مشرف مى شدند، وقتى به سبزوار رسیدند، سوالاتى را مطرح کردند و به خدمت حاجى هادى سبزوارى صاحب منظومه فرستادند، مرحوم حاجى که سوالات را دید، فرمودند: اولا کسى که این سوالات را مطرح کرد، خود از عهده پاسخ آنها بر مى آمد و قدرت جواب را دارد. و ثانیا با مشغولیات ، و سن و سال و گرفتارى هاى درسى ، فرصت آن نیست که فورا جواب این سوالات را بنگاریم و به شما بدهیم .
بعد، وقتى ملا آقاى دربندى ، از سفر برگشتند، در یکى از بلاد، که به نزد یکى از آقایان روحانى وارد شدند، آنجا آقایان ، براى دیدن ایشان آمدند. یکى از آنها گفت : شنیدیم که شما سوالات فلسفى به حاج ملا هادى سبزوارى داده اید و ایشان جواب ندادند! به یک لحنى ، که یک مقدارى توهین به حاجى بوده است .
مرحوم آقاى دربندى فرمودند: این طور نیست که شما گمان مى کنید، اگر حاجى و امثال حاجى نباشند که جواب افراد ملحد و دهرى را که منکر مبداء و معاد هستند، بدهند و اصل دین را تحکیم نکنند، نوبت شما نمى رسد که اصل برائت و استصحاب جارى کنید!
واقعش این است که اصول دین و دیگر امهات را باید دلیل و برهان ثابت کند و بر کرسى بنشاند. دین دین عقل و دلیل و برهان است . عقل ، دلیل و برهان هم فلسفه است .
فلسفه اى که فلاسفه الهى ما مى گویند، فلسفه اى که صاحب اسفار و شفا مى گوید.در بعضى از نوشته هایم ، قسمت آخر حدیث مفضل را بیان کردم که امام صادق علیه السلام با مفضل درباره وحدت صنع ، صحبت کرده است که وحدت تدبیر، وحدت صانع و مدبر را مى رساند. بعد امام صادق علیه السلام ، ارسطو را ستوده است . حضرت فرمودند: مفضل ! ارسطو مردم زمان خود را از راه وحدت صنع ، به وحدت صانع کشانده است و از این راه پیش آمده است .
مرحوم استاد شعرانى مى فرمود: ارسطو، مباهات کند به خودش ، که امام صادق علیه السلام نام او را بر زبان آورده است !
بعد شعر حافظ را مى خواند و مى گفت : گویى حافظ از زبان ارسطو، خدمت امام عرض مى کند:

 

من که باشم که بر آن خاطر عاطر گذرم

لطفها مى کنى اى خاک درت تاج سرم

البته خاک درب امام صادق علیه السلام ، تاج سر ارسطوهاست . حرفى نیست ولیکن ، ارسطو از راه صنع ، مردم را به وحدت صانع مى کشاند، هر چند مرحوم دیلمى در محبوب القلوب و مرحوم سید بن طاووس در کتابى که راجع به نجوم نوشته اند، ارسطو و تنى چند از بزرگان را در زمره انبیاء نام برده اند .

منبع:فضایل و سیره چهارده معصوم در اثار علامه حسن زاده آملی

مقالات مرتبط

پاسخ‌ها

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *