نمط سوم اشارات و نفس شفاء در معرفت فکرى و نظرى نفس است یعنى در معرفت نفس است از طریق فکر و نظر و همچنین نمط هاى هفتم و هشتم و نهم و دهم در تجرید و در بهجت  و سرور نفس و در مقامات عارفان و اسرار آیات غریبه صادره از آنان به طریق فکر و نظر است. و نفس اسفار در معرفت نفس از افق اعلاى حکمت متعالیه است و فصوص الحکم و فتوحات در معرفت شهودى نفس از مجلاى کشف در سیر و سلوک انفسىاست. پنج نمط فوقشریفترین و شیرین ترین نمطهاى اشاراتند و به خصوص در نمط چهارم آن در مقامات عارفین به اسلوب بحث نظرى داد سخن داده است.

فخر رازى در شرح اشارات  گوید: این باب  اجل از آنچه در این کتاب است مى باشد، زیرا که شیخ در آن علوم اهل عرفان را ترتیبى داده است که قبل از وى و بعد از وى کسى کار او را نکرده است.

این کمترین سه نمط اول شرح اشارات خواجه طوسى را در تهران در محضر مبارک  استاد ذوالفنون جناب علامه حاج میرزا ابوالحسن شعرانى قدس سره قرائت کرده و از نمط چهارم تا آخر کتاب را در محضر شریف استاد عارف ربانى جناب  علامه حاج میرزا مهدى الهى قمشه اى و ثانیا سه نمط آخر آن را در نزد علامه شعرانى درس خوانده است. روز شروع درس اول نمط اول، شنبه یازدهم ذى الحجه هزار و سیصد و هفتاد و دو هجرى قمرى بود، و روز ختم آخر نمط دهم، بیست و یکم ذى الحجه هزار و سیصد و هفتاد و سه هجرى قمرى بوده است که در مدت یک سال هر روز دو درس خواندیم تا کتاب  را تمام کردیم.

بعد توفیق یافته ایم که تاکنون سه دوره در حوزه علمیه قم آن را تدریس کرده ایم. نسخههاى عدیده اى از آن تحصیل نموده ایم که با کمال دقت و درستى آن را تصحیح کرده ایم و یکدوره کامل بر آن حواشى و تعلیقات نوشته ایم که مقدارى معتنى به است و در حکم یک دوره شرح برآنست. استاد شعرانى مى فرمود: انسان که به عبارات شیخ در مقامات العارفین برمى خورد، در بادى نظر مى پندارد که کلمات قصار ائمه دین علیهم السلام است و این عبارت شیخ را به عنوان نمونه قرائت مى کرد: العارف هش بش بسام یبجل الصغیر من تواضعه مثل ما یبجل الکبیر و ینبسط من الخامل مثل ما ینبسط من النبیه و کیف  لا یهش و هو فرحان بالحق و بکل شىء فانه یرى فیه الحق و کیف لایسوى و الجمیع عنده سواسیه اهل الرحمه قد شغلوا بالباطل.

استاد آلهى قمشه اى مى فرمود: زمانى که شیخ مقامات العارفین را مى نوشت در اربعین بسر مى برد و ریاضت  مى کشید.

منبع: قرآن و عرفان و برهان از هم جدایی ندارند