حقیقت هرچیز را صورت آن چیز گویند که همان هویت و واقعیت اوست. کریمه ی ” وعلم آدم الاسماء کلها” بیان صورت انسان است.این اسماء حقایق اشیاء است که قلب انسان چون بدانها آگاهی یابد غذای قلب بلکه عین قلب می شوند و این قلب همان لطیفه ی غیبی الهی است که ظرف علوم و معارف است ، تشنه آب حیات علم است و دریایی است که هرچه آب بگیرد گنجایش آن بیشتر می شود.
قلبی که جامع همه اسمای حسنا و مظهر جمیع صفات علیاست آن  قلب انسان کامل است که به اقتضای ذاتی و تکوینی هر اسمی به اذن الله تعالی اسمی و رسمی و حکم و اثری دارد.جبرئیلش گویند که از عالم حقایق و دقایق خبر می دهد. میکائیلش می گویند که از معارف و مکارم به طالبان رزق می بخشد. اسرافیلش گویند که از معاد و بازگشت ، مریدان را آگا می فرماید. عزرائیلش گویند که قتل نفس اماره ی مریدان کند.
آدمش گویند که معلم طالبان راه هدایت است
نوحش گویند برای آنکه نجات دهنده از طوفان بلاست.
ابراهیمش گویند که از نار هستی گذشته ، نمرود خواهش را کشته و خلیل حضرت حق گشته است.
موسایش گویند برای اینکه فرعون هستی را به نیل نیستی غرق کرده ، در طور قرب اله مناجات می کند.
خضرش گویند که از آب حیوان علم لدنی خورده و به حیات جاودانی پی برده است.
الیاسش گویند زیرا که جالوت هستی را کشته و خلیفه ی خدا شده.
لقمانش گویند زیرا که حکیم الهی است و به حقیقت اشیاء او را کمال آگاهی است.
افلاطونش گویند زیرا که طبیب نفوس است و در شناختن علل و امراض باطنی مانند جالینوس است.
سلیمانش گویند زیرا که زبان مرغان می داند یعنی مطلع بر احوال مریدان است و به طیور حواس ظاهری و باطنی خود حکمران.
عیسای زمانش نامند زیرا دلهای مرده را زنده کند و دجال اعور آمال را بر اندازد.
مهدی و هادی نیز گویند:

هادی و مهدی وی است ای راه جو  هم به پنهان هم نشسته رو به رو

اسکندرش گویند زیرا سد یاجوج و ماجوج خطرات نفسانی و خطوات شیطانی مریدان را می بندد.
سیمرغش گویند زیرا در پس قاف قلب مخفی است.
سواد اعظم و بحر محیط نیز میگویند برای آنکه هر طالب که خود را بدان می رساند او را از آلودگی پاک می کند.
یوسف گویند زیرا در مصر ولایت عزیز است.
آفتابش گویند زیرا که پرتو شفقت بر هرکس می اندازد.
ابر و سحاب گویند زیرا طالبان را از معارف سیراب میکند.
ترسا گویند زیرا مجرد و آزاد است.
مرآت و آینه گویند زیرا هرکس بدان مقابل شود اگر متقی است نیک مشاهده میکند و اگر شقی است زشت ملاحظه میکند.
خلاصه معلَم به تعلیم علم الاسماء و لوح محفوظ صور همه آنها و مصداق تام ” کل شیء احصیناه فی امام مبین ” است که انسان کامل است. عاقل را اشارتی کافی است.
منبع : نامه ها و برنامه ها