کلمه یونسیه را با حکمت نفسیه از این رو مقارن کرده است که نفس را با یونس علیه السلام شباهت ها است: چنانکه خداوند یونس را در دریا به حوت مبتلا کرد نفس را به تعلق در جسم مبتلا نموده است و چنانکه یونس را در ظلمات  ندا کرد که: لا اله الا انت  سبحانک انى کنت من الظالمین و خداوند در حق او فرمود: و نجیناه من الغم و کذلک ننجى المؤمنین و همچنین نفس در عین ظلمات طبیعت و بحر هیولانى و جسم ظلمانى به رب خود توجه نموده است ، پس وحدانیت  و فردانیت حق براى او منکشف شده است و به آن اقرار نموده است و به عجز و قصور خود اعتراف  کرده است، پس خداوند او را از مهالک طبیعت نجات داده و در انوار شریعت و طریقت و حقیقت داخل نموده است که این سه در مقابل آن ظلمات ثلاث که ظلمات طبیعت  و بحر هیولانى و جسم ظلمانى مى باشند مقابله کرده است. حدیث رسول الله صلى الله علیه و اله و سلم است که: الشریعه اقوالى، و الطریقه افعالى و الحقیقه احوالى و خداوند به نفس ناطقه نعیم روحانى را در عین جحیم جسمانى روزى کرده است.

و نیز مقارنه کلمه یونسى با حکمت  نفسى از مناسبات دیگر بین نفس و یونس است که حوت  رحم، نطفه مشتمل بر روحانیت نفسى که انوار آن مجرد است را مى بلعد و در ظلمات ثلاثى که یکى رحم و دیگر مشیمه و دیگر پوست نازکى است که در آن جنین قرار مى گیرد. و نیز از جهت  دیگر مناسباتى که آن را راسخون در علم مى دانند.

منبع: ممدالهمم