شود مرغ حق آن فرزانه سالک   که با ذکر حق است اندر مسالک 

مسالک جمع مسلک به معنى راه و روش و طریقه است . ذکر حق را نیز در نزد اهل حق شاءنیت خاص است .

هلال اینک بود با من مقابل   که هوش از سر برد آرامش از دل
ز تقدیر عزیز است و علیم است   که شکلش همچو عرجون قدیم است

اشارت است به آیات ۳۹ و ۴۰ سوره یس : و الشمس تجرى لمستقر لها ذلک تقدیر العزیز العلیم و القمر قدرناه منازل حتى عاد کالعرجون القدیم . هلال که جمع آن اهله و اهالیل است ماه نو شب اول الى شب سوم یا الى شب هفتم – هلال دو شب آخر ماه یعنى بیست و ششم و بیست و هفتم و دیگر شبهاى قمر خوانند. عرجون – عراجین ج خوشه خرما یا خشک و کج و یا بن و آن گیاهیست شبیه سماروغ – درخت کج شده شاخهاى بریده از وى و منه قوله تعالى حتى عاد کالعرجون القدیم . (فرهنگ جامع )

هوا از بس که صاف است و زلال است   فضا از بس که آرام است و لال است 

در مورد ابیات مذکور حضرت مولى فرموده است : ((وقتى به بیت دهم در مورد سالک فرزانه و ذکر حق رسیدم که در حال سرودن آن بودم ، در روستاى ییلاقى ایراء لاریجان بودم و هواى آن روز بسیار صاف و زلال بود و داشت غروب مى شد که هلال ماه که همان اوائل ماه بود پیدا شد و من به مشاهده جمال دلرباى هلال و آن هواى صاف آن غروب بودم که سرودن بیت دهم پیش آمد؛ در همان حال ، مرغ حق را که همان سالک فرزانه و ذکر ((یا حق )) او است و مرغ چمن را و به حرف در آمدن آن در حال دیدار چمن را به خودم و دیدن هلال و آن زیبایى و هواى صاف و زلال تنظیر کردم . چون همینطور بطور مداوم زبان باز شده بود که هلال و آن هواى زلال را ناز مى کردم و مى گفتم هلال هلال ، چه زیبا است و هوا هم چقدر صاف و زلال …))

منبع: شرح دفتر دل-شارح:استاد صمدی آملی