مراتب شناخت خدا

محقق طوسى در یکى از کتاب هایش مى گوید:
مراتب شناخت خدا، مانند مراتب شناخت آتش است ؛ پایین ترین مرتبه علم درباره آتش این است که کسى بشنود در دنیا چیزى هست که با هر شیئى که ملاقات کند آن را از بین مى برد، و بر اشیاى اطرافش اثر مى گذارد، و هر چه از آن گرفته شود کم نمى گردد و این چیزها نامش آتش ‍ است . نظیر این مرتبه در معرفت خدا، شناخت کسانى است که دین را با تقلید و بدون دلیل و برهان پذیرفته و قبول کرده اند.
دومین مرتبه شناخت آتش ، این است که دود آتش به آن شخص برسد و بفهمد که باید چیزى باشد که دود از آن برخاسته است ؛ مانند این مرتبه در معرفت خدا، شناخت اهل نظر و استدلال است ؛ که با دلایل و براهین قاطع به وجود صانع متعال حکم کرده اند.

سومین مرتبه این است که نزدیک آتش باشد و حرارت و گرمى آنرا لمس ‍ کند و با نور آن اشیاء را ببیند و از آن بهره ببرد. نظیر این مرتبه در معرفت خدا، معرفت مومن خالص است که قلوب آنها به خدا اطمینان پیدا کرده است و یقین دارند که خدا نور آسمان ها و زمین است .
آخرین مرتبه این است که شخص با آتش بسوزد و خاکستر شود؛ نظیر این مرتبه در اهل شهود و فناء فى الله است ؛ و آن ، درجه علیا و مرتبه قصور است ؛ که خدا رسیدن به آنرا روزى ما گرداند!

منبع:لقاء الله ، ص ۲۷