اقسام و مراتب قرائت

آیات قرآنى روزنه ها و درها و معبرها و عالمها براى اشخاص اند، تا بینش ها در چه پایه، و خواننده ها در چه حدى بوده باشد. به عبارت دیگر این کتاب  الهى معراج انسان یعنى وسیله عروج انسان است که آیات آن به منزله درجات این معراجند و پایه هاى این نردبان اند.

حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام به فرزندش ابن حنیفه وصیت فرموده است که و علیک بتلاوه القرآن والعمل به واعلم ان درجات الجنه على عدد آیات القرآن فاذاکان یوم القیامه یقال لقارى القرآن اقرأ وارق.

امام فرمود: درجات بهشت بر عدد آیات قرآنند، پس چون روز قیامت شود به قارى قرآن گفته مى شود بخوان و بالا برو. این قرائت را مراتب است. یک مرتبه آن قرائت لفظى است که همین قرائت  در عالم ماده و نشأه عنصرى است که با حلق و زبان و دهان و لپ انجام مى دهیم، و یک مرتبه آن در عالم خواب است که مثال همین قرائت اینجا است ولى کارى به جنبیدن لب و زبان اینجائى ندارد به قول حکیم ابوالقاسم فردوسى:

مگر خواب  را بیهده نشمرى

یکى بهره دانش ز پیغمبرى

و پس از آنکه بکلى از این کالبد انقطاع حاصل شد، قرائت به نحو دیگر خواهد بود تا جایى که خداوند متعال قرائت مى نماید فاذا قرأناه فاتبع قرآنه، قرائت خداوند به چه معنى است؟

خداوند خودش را ذاکر و ثناگوى خود خواند، مقصود از این ذکر و ثنا چیست و به چه نحوه است. در عالم مفارقات که عالم بى ماده و بى دهان و بى زبان است قرائت  به چه معنى است؟ آیا دهان ها و زبانها مطابق عوالم متفاوت اند؟ آیا بدنها در طول یکدیگرند و تفاوت بین بدن هاى این نشأه و بدن هاى آن نشأه به نقص و کمال است که بدن هاى حکایت از یکدیگر مى کنند و قرائت ها و زبانها هم حکایت از هم مى کنند و بین آنها محاکات است چنانکه عوالم از یکدیگر حکایت مى نمایند. به قول میرفندرسکى:

چرخ با این اختران نغز و خوش و زیباستى

صورتى در زیر دارد آنچه در بالاستى

منبع: ولایت تکوینی